Gunnar Th.
Fjórða kerfið.....


23.03.2014 09:29

Sjö strauma siglingin. 1.hluti.


 Tilefni pistilsins er, eins og áður var komið fram, að 365 Miðlar hættu rekstri tveggja bloggkerfa og lokuðu þeim. Þar með lokaðist inni gríðarleg a mikið efni frá mér enda um að ræða margra ára færslur um allskonar málefni. Á þá frásögn frá síðsumri 2011 sem titillinn vísar til, var tengt af netsíðu  Bátasafns Breiðafjarðar og við lokunina varð tengillinn óvirkur. Mér tókst með góðri aðstoð að ná hluta efnisins til baka og þó ekki sé ætlunin að endurbirta allt efnið hér - sem varla er vinnandi vegur - þá birtist "Sjö strauma siglingin" þó aftur svo hægt sé að tengja að nýju.

.....................................................................................................................................



Sjö strauma siglingin.

20. ágúst 2011.

Mig minnir að klukkan hafi verið um hálfþrjú föstudaginn fimmta ágúst sl. þegar Sigurður Bergsveinsson hringdi. Hann setti fram einfalda spurningu: Hvort ég væri búinn að ráðstafa morgundeginum?

Ég var svo sem ekki búinn að fastnegla neitt, þó við Elín Huld hefðum talað okkur saman um einhverja ferð á útilegubílnum. Það var líka eins gott, því þegar Sigurður Bergsveinsson spyr hvort maður sé búinn að ráðstafa morgundeginum - ja, þá býr eitthvað undir sem vert er að heyra meira um.  Og þannig var það líka. Sigurður og félagar höfðu ráðgert siglingu frá Stykkishólmi um suðureyjar Breiðafjarðar í blíðunni sem aldrei bregst á þeim slóðum. Þeir ætluðu á tveimur, jafnvel þremur bátum og hann vildi gjarnan bjóða mér með á GUSTI sínum. Þegar maður fær svona boð er aðeins eitt svar til, hvað sem líður öðrum plönum. Ég sagði já, jafn hátt og skýrt og væri ég kona að játast Sigurði Bergsveinssyni fyrir altari!

Sá hluti Breiðafjarðareyjanna sem í daglegu tali er kallaður suðureyjar er eyjaklasinn - eða eyjamorið - sem girðir Hvammsfjörðinn þvert, allt frá Þórsnesi að sunnan að Klofningi að norðan. Ef nefna á helstu og þekktustu eyjarnar má telja Brokey, eina stærstu eyju Breiðafjarðar, Öxney, Gvendareyjar, Ólafsey, Purkey, Hrappsey, Klakkeyjar (toppana sem sjást víða að enda hæstu eyjar í Hvammsfjarðarmynni) og utar liggja svo Langeyjarnar tvær, efri og fremri, Arney, Bíldsey, Fagurey, Elliðaey og Vaðstakksey. Mér skildist á Sigurði að ætlunin væri að sigla frá Stykkishólmi inn undir Gvendareyjar og reyna að ná góðum hring meðan vel stæði á falli. Siglingar um eyjasvæði Breiðafjarðar ráðast nefnilega meira af sjávarföllum en nokkru öðru náttúruafli og laugardaginn 6. ágúst var háflóð í Stykkishólmi klukkan sirka 11.40. Hugmyndin var að sigla af stað vel fyrir háflóð og fylgja straumnum inn milli eyja. Ef allt gengi sem ætlað væri yrðum við svo á útfallinu til baka.

Sigurður hafði orðað það að bjóða Gunnlaugi Valdimarssyni Rúfeyingi með í siglinguna, Gulli er kannski ekki manna kunnugastur á þessu svæði en kunnugur samt og hann hafði staðið eins og víkingur við stýrið á RÚNU sinni gegnum Rúfeyjaröstina í byrjun júlí, þegar Bátasafn Breiðafjarðar hélt sína árlegu hópsiglingu. Þegar ég svo hringdi í Gulla til að færa honum boð Sigurðar var hann lélegur til heilsunnar og treystist ekki í förina. Það var miður en varð ekki að gert.

Laugardagsmorgunninn 6. ágúst heilsaði með dýrlegu veðri. Síðustu hrafnar næturinnar voru á heimleið og blaðberar á stjái þegar lagt var af stað úr Kópavogi áleiðis í Stykkishólm. Allajafna tekur það mig um tvo tíma að aka þessa leið, nú var fátt sem tafði og ég var kominn á leiðarenda mun fyrr en ég hafði áætlað. Ekki þó nógu snemma til að ná Gunnlaugi Valdimarssyni í bólinu, nei, sá gamli var á fótum og um eldhúsið á Austurgötunni lagði kaffiilm. Heilsan hafði þó lítið lagast frá deginum áður og Gulli ákvað endanlega að sitja heima.  Þeir Sigurður og félagar höfðu ákveðið brottför kringum tíu um morguninn og eftir dálítið bryggjuspjall þar sem menn "hrærðu sig saman" voru bátar ræstir, farangri staflað og endum sleppt.




(Mynd frá S.B.- Frá vinstri Einar Sigurðsson, Gunnar Th, Þórarinn Sighvatsson formaður á litla Þyt í eyjasiglingunni 2.7. sl. og maður sem ég man ekki nafnið á!) 

Þeir voru tveir, bátarnir sem lögðu upp í eyjasiglinguna þennan laugardagsmorgun. Á Gusti, þeim stærri vorum við fimm: Sigurður Bergsveinsson formaður, ættaður úr Ólafsey og Gvendareyjum,Halldór Bárðarson trésmiður úr Mosfellsbæ, mágur Sigurðar, Sturla Jóhannsson hlunnindabóndi í Ólafsey og strandveiði-trillukarl í Stykkishólmi, ættaður úr Öxney og Gvendareyjum. Þeir Sturla og Sigurður formaður eru systrasynir. Fjórði maðurinn var Einar Sigurðsson, fv. landsbókavörður, fæddur og uppalinn í Gvendareyjum, móðurbróðir Sigurðar og Sturlu. Fimmti maður um borð var ég, alls óskyldur og ótengdur en áhugamaður um allt áhugavert sem tengist Breiðafjarðareyjum og það, ásamt því að vera brúkleg ballest, gerði mig gjaldgengan um borð. 


 

(Mynd frá S.B: Öxneyingurinn og Ólafseyjarbóndinn Sturla Jóhannsson leggur línurnar..)


Hinn báturinn var Bjargfýlingur. Báðir þessir bátar, Gustur og Bjargfýlingur voru í Rúfeyja/Rauðseyjasiglingunni þann 3ja júlí sl.  Þá fannst mér eftirtektarvert hvað Bjargfýlingur fór fallega í sjó, sama hvaðan aldan kom. Þessari litlu fleytu, sem eitt sinn hét því stóra nafni "Grettir Ásmundsson"  fataðist hvergi, sama hvaðan aldan kom - ekki frekar en nafna hans forðum á Drangeyjarsundinu.  Í áhöfn á Bjargfýlingi voru þennan laugardag þeir Þorgeir Kristófersson pípulagningameistari í Mosfellsbæ, ættaður úr Skáleyjum og systursonur þeirra Jóhannesar, Eysteins og Ólafs Gíslasona.  Annar var Jón Helgi Jónsson, hlunnindabóndi í Purkey, búsettur í Stykkishólmi og sá þriðji var Ari Björnsson, rafvirkjameistari í Borgarnesi.




Það er rétt að setja hér bút úr korti til að gefa einhverja hugmynd um hvert siglt var. Í upphafi var siglingaleiðin ekki fastákveðin en nokkrar hugmyndir höfðu menn þó til að fylgja.


 


Þegar komið var út úr höfninni í Stykkishólmi var stefnan tekin austur fyrir Súgandisey og inn fjörðinn. Við sigldum rétt norðan við skerið Baulu, og ég mátti til að mynda Bjargfýling á siglingunni:



 


Þórishólma ber í stýrishúsið á Bjargfýlingi, en á stjórnborða stóð Baula upp úr sjónum, sakleysisleg að sjá en þó tengd landi með hraunrana rétt undir yfirborðinu:


 


Frá Baulu var útsýnið svona inn fjörðinn. Álftafjörður gengur inn í Skógarströndina til hægri en á miðri mynd gnæfa Staparnir og Stóristapi þeirra langhæstur og tilkomumestur. Í eyju til vinstri má sjá hús, þar sér til lands í Skákarey:




.....og væri litið um öxl bar Helgafellið í Bjarnarhafnarfjall, þar sem sólin var að ryðja frá sér skýjaþykkninu:


 


Til vinstri handar (nú má ég ekki segja: "Á bakborða", því kannski vita ekki allir hvað er "bak" og hvað er "stjór") runnu Seley og vestan hennar hólminn Fagurey, hjá. Héðan frá séð virðist Fagurey áföst Seley en svo er ekki:




Við renndum inn á leguna í Skákarey en höfðum þar ekki frekari viðdvöl. Einn selur var þarna á bótinni, líklega var hann sjálfskipaður landvörður, því hann stóð oftar en ekki hálfur uppúr sjó og rannsakaði okkur gaumgæfilega. Ekki tókst þó að ná honum á mynd.




 Við sigldum þröngt og grunnt sund sunnan við Skákarey, innundir Stapana:


 


Að stuttri stund liðinni vorum við komnir innundir Stórastapa. Sunnan og austan (innan) við stapann er Stapastraumur og um hann ætluðum við:


 


Stuðlabergið í Stórastapa er hreint magnað, og þá ekki síður stuðlahrúgan undir því:


 


Það sem virðast vera hús á Skákarey eru í raun trjálundir:


 


Það er ekki skrýtið þó maður verði hálf-bergnuminn á siglingunni um Stapastraum:


 


Það mun hafa verið einhversstaðar á þessarri siglingaleið sem Sigurður formaður skipti sambyggðum GPS/dýptarmælinum yfir á heila GPS mynd í þeim tilgangi að sýna mér eldri siglingaferil um þessar slóðir. Ekki höfðum við lengi rýnt þegar skipun barst frá okkar helsta leiðsögumanni, Sturla bónda í Ólafsey: "Hafðu myndina á mælinum!".  Það var auðvelt að átta sig á ástæðunni. Sturla er þaulkunnugur á þessum slóðum og þekkti jafnt landið sem sást og hitt sem ekki sást - þ.e. sjávarbotninn. Hann var ekki síður fjölbreytilegur en þurrlendið og það kom margoft fyrir að mælirinn sýndi 12-18 metra dýpi, síðan kom lóðréttur veggur fram og dýpið varð 1,5 - 2 metrar. Örskömmu seinna kom aftur veggur og dýpið varð kannski 20 metrar eða meira - alveg magnað að sjá. Það gagnaðist okkur því lítið að hafa dýpistölurnar einar á skjánum ef ekki var hægt að lesa botninn. Það sem eftir var ferðar var tækið því stillt á tvískiptan skjá, hálfan GPS og hálfan dýptarmæli.

Væri litið inn í Álftafjörðinn sýndist heldur vera að létta til. Við vorum komnir inn úr Stapastraumi og okkur til hægri handar voru Hrísey og Geitareyjar. Leiðin lá um strauminn Geiteying, milli Geitareyja og Gvendareyja, en við vorum nálægt háflóði og straumsins gætti ekki nema að litlu leyti. Vegalengdir milli eyja og eyjaklasa eru litlar og eftir stutta siglingu um Geiteying vorum við komnir inn undir leguna í Gvendareyjum.

Ásta Eggertsdóttir Fjeldsted, verslunarkona á Ísafirði eignaðist Gvendareyjar um miðjan fimmta áratug síðustu aldar og afkomendur hennar eiga þær enn.  Arngrímur, sonur Ástu og fyrrum blómasali á Ísafirði hefur dvalið þar á sumrum og gerir ýmislegt sér til dægrastyttingar. Þegar við komum undir heimaeyjuna hittum við Arngrím þar sem hann var við smíðar í lítilli vík vestarlega á eynni.


 


Við heilsuðum, kynntum okkur og báðum um leyfi til að ganga á land í vörinni við bæjarhúsin. Það leyfi var auðfengið, en heyra mátti á Arngrími að lítið hefði farið fyrir leyfisbeiðnum hjá stórum hópi kajakræðara sem sjá mátti álengdar við bæjarvörina. Honum var ekki um það gefið að fólk færi valsandi um eyjuna í leyfisleysi - enda skiljanlegt. Við kvöddum svo þennan iðjusama Ísfirðing og héldum innundir vörina, þar sem lítil, hlaðin steinbryggja myndaði gott skjól.


 



Við lögðumst að steinbryggjunni og Bjargfýlingur utaná. Í vörinni voru kajakræðarar að búast til brottfarar, þetta var sem fyrr segir nokkuð stór hópur og Sturla bóndi gaf sig á tal við nokkra, hafði enda áður gefið þeim leyfi símleiðis til að slá upp búðum á landareign sinni í Öxney.


 





(Það var vel við hæfi að mynda skipstjórann á breiðfirska súðbyrðingnum Gusti með plastspækjur bakpokaferðalanganna í baksýn. Myndir frá S.B.)


 


Það má sjá af myndunum, hversu stutt er frá Gvendareyjum til lands á Skógarströnd, og hér má einnig sjá haganlega lendinguna í Heimaey Gvendareyja - allra átta skjól:


 


Við gengum upp á eyjuna og lituðumst um, enda útsýnið hreint frábært í blíðviðrinu. Tveir úr áhöfn Bjargfýlings stilltu sér upp til myndatöku, sá þriðji mundaði vélina (og sá fjórði myndaði alla þrjá):


 


Það er töluverð trjárækt í Gvendareyjum, eljuverk genginnar kynslóðar standa lengur en mannfólkið, sem kemur og fer....


 


Einar Sigurðsson, ferðafélagi okkar fæddist í litla, hvíta bæjarhúsinu árið 1933 og þó Einar væri hreint ekkert gamalmenni, hraustur og fótléttur fannst mér hann yngjast um mörg ár við heimsóknina í eyjuna.


 



Þegar við bjuggumst til brottfarar eftir ágæta gönguferð var mættur í vörina Páll bóndi í Brokey. Hann var að sinna erindum við Arngrím og líta eftir öðrum eigum


 


Þessi einstaki klettaveggur ofan við lendinguna í heimaey Gvendareyja er hreinlega eins og hlaðinn - einn eitt furðuverk náttúrunnar sem svo endalaust er af á þessum slóðum.  Myndin er tekin um leið og Gusti var rennt út frá litlu steinbryggjunni og stefnan sett áfram inn eyjasundin.


 


Við sigldum austur fyrir heimaey Gvendareyja. Eyjan endar í háum klettahöfða en rétt austan hans eru Hjallseyjar. Litla-Hjallsey er næst höfðanum og á milli er Brattistraumur, en um hann segir í Árbók F.Í. frá 1989 að hann sé einn harðasti straumurinn í öllu Hvammsfjarðarmynni. Orðrétt: "Hann er þröngur og fremur grunnur með skeri í miðju og myndar á útfalli foss sem er á annan metra að fallhæð"  (bls 85). Á næstu mynd má sjá kajakræðarana leggja upp frá Gvendareyjum og stefna norður Brattastraum:


 

(Mynd S.B.)


Höfðinn austast á  heimaey Gvendareyja, Brattistraumur er að baki vinstra megin á myndinni:

 


..og Bjargfýlingur fylgir á eftir gegnum Brattastraum, sem þennan dag var í óvenju góðum ham enda sléttur liggjandi...


 


Framundan var straumurinn Stóri - Hjallseyingur, grunnur og vandsigldur enda stóðu þarabrúskar uppúr sjónum á bæði borð. Dýptarmælirinn var þó nokkuð stöðugur í hálfum öðrum metra og undir traustri leiðsögn Sturlu runnum við örugglega inn á legu í Ólafsey. 


 



( neðsta mynd S.B.)


Þeir frændur Sturla, Sigurður og Einar eru allir nátengdir Ólafsey og hún varð því nokkuð löng, sögustundin við grunn íbúðarhússins sem þar stóð. Reyndar gætti Sturla bátanna meðan við hinir gengum á land, en þeir Sigurður og Einar uppfræddu okkur hina ásamt því að rifja sjálfir upp liðna tíma:


 


(Neðri mynd S.B.)


Bærinn í Ólafsey hefur verið ágætt hús á sínum tíma, vel byggt og reyndar svo vel að eftir að búsetu lauk var húsið tekið niður og viðir þess notaðir í húsbyggingu úti í Stykkishólmi:

 

(Mynd frá S.B.)


 


Steyptur kjallarinn hafði hins vegar hvergi farið og var ekki á leið neitt:


 


Einar Sigurðsson situr á grunni hússins í Ólafsey. (Mynd S.B.)


Hér fyrir neðan má sjá hversu nálægt Ólafsey nútíminn er kominn. Ætli síðustu ábúendum hefði ekki þótt munur að geta gripið gemsann og hringt eftir hraðbát út í Hólm ef eitthvað vantaði - svosem Þorgeir pípara!

Það má einnig sjá bátana í vörinni í Ólafsey, hægra megin við miðja mynd sjást húsin í Stykkishólmi og vinstra megin sér til húsa í Gvendareyjum. Það er ekki vegalengdunum fyrir að fara, þó leiðir milli eyjanna gætu verið erfiðar eða hreinlega ófærar og lífshættulegar í myrkri og hörðum fallastraumum:


 


Hér ætla ég að slá botninn í fyrsta hluta sögunnar af "Sjö strauma siglingunni", við höfðum lagt að baki Stapastraum, Geiteying, Brattastraum og Stóra-Hjallseying en aðeins um þriðja hluta siglingarinnar. Hafi einhver áhuga á að afla sér frekari upplýsinga um bátana Gust og Bjargfýling má finna ágætar upplýsingar á síðu Ríkarðs Ríkarðssonar, Gustinn HÉR og Bjargfýling HÉR.

Gott í bili..

...........................


Flettingar í dag: 21
Gestir í dag: 6
Flettingar í gær: 37
Gestir í gær: 8
Samtals flettingar: 58565
Samtals gestir: 15558
Tölur uppfærðar: 19.3.2024 12:29:47


Tenglar