Hér kemur sjötti og síðasti hluti ferðasögunnar sem upphaflega bar titilinn Skálmarnesmúli. Það hefur tognað úr skrifunum en nú hafa ferðinni verið gerð full skil og þar með er samnefnt myndaalbúm opið og allar myndir sýnilegar í fullri stærð ef óskað er.
Síðustu færslu lauk á nokkrum spurningum varðandi björgunarbátana risastóru í Króksfjarðarnesi. Enn hafa engin viðbrögð komið og ég er því alveg jafn nær um tilurð og tilveru þessarra báta á staðnum og hvaða hlutverki þeim er ætlað að gegna.
Þar sem veðrið var enn óbreytt, sólskin og blíða var ákveðið að aka fyrir Gilsfjörðinn en ekki venjulega leið yfir brúna. Þegar ég ók Steinadalsheiði (eða Steinadalsveg) í hittifyrra og kom niður við eyðibýlið Gilsfjarðarbrekku í botni fjarðarins ók ég út með Gilsfirði norðan(vestan) verðum og þar út á þjóðveginn suður Dali. Það var hins vegar ár og dagur síðan ég hafði ekið fjörðinn hinumegin og Elín Huld mundi hreinlega ekki til þess að hafa farið hann (sem reyndar hlýtur þó að hafa verið). Við ákváðum því eins og fyrr segir, að aka fyrir fjörðinn og staldra við að fyrrum stórbýlinu og búnaðarskólanum að Ólafsdal. Á myndinni hér að neðan er fyrsta býlið sem komið var að er Króksfjarðarnesi sleppti. Þetta eru Gróustaðir og þar var eitt og annað að sjá. Ekki hætti ég mér í návígi við allt þetta myndefni en þarna ægði öllu saman, gömlum vélum, gömlum bílum og misgömlum byggingum í misjöfnu ástandi:
Það var dálítið önnur sýn heim að Garpsdal, sem stendur nokkru innar við fjörðinn. Þarna var allt yfirbragð hið snyrtilegasta. Ekki gáfum við okkur tíma til að skoða kirkjuna og garðinn að sinni en settum það á listann sem hæglega gæti borið yfirskriftina: "Hvað næst?"
Inn af botni Gilsfjarðar eru tvö býli, að norðan er eyðibýlið Gilsfjarðarbrekka, að sunnan eru Kleifar. Ekki veit ég hvort heilsárs búseta er að Kleifum en það var ekkert eyðilegt við heimsýnina. Allt umhverfi bæjarins er einstaklega fallegt, eins og sést á myndunum:
Mig langar að bæta hér við fyrir neðan tveimur myndum sem ég tók síðsumars 2011 þegar ég ók um Steinadalsheiði til vesturs. Á efri myndinni er horft heim að Gilsfjarðarbrekku, á þeirri neðri heim að Kleifum:
Við ókum svo fyrir botninn og áleiðis útmeð firði að sunnanverðu. Innarlega við sunnanverðan Gilsfjörðinn er brú yfir ársprænu í dálitlu gili. Þetta er ekki stór brú enda vatnsfallið ekki stórt, en hún er samt dálítið sérstök og kemur þar tvennt til. Vegna þess hve gilið er bratt er brúin á háum stöplum neðanvert og virkar því eins og risamannvirki séð norðan frá, þ.e. þvert yfir fjörðinn. Hún lætur hins vegar lítið yfir sér þegar ekið er yfir hana enda sjást þá ekki þessir háu stöplar. Svo er hitt, að þessi brú var alltaf máluð skjannahvít hér í eina tíð og mynd hennar er föst í mínu barnsminni sem "hvíta brúin". Þegar ekið var milli Ísafjarðar og Reykjavíkur í "gamla daga" fannst mér alltaf þessi brú álíka mikill áfangi og Dalsmynni í Norðurárdal í Borgarfirði - manni fannst alltaf að nú væri Reykjavík á næsta leiti þegar komið var niður að Dalsmynni, því þá voru allar heiðar að baki. Nú liggur þjóðbrautin ekki lengur um Gilsfjörð og vegagerðarmennirnir sem voru stoltir af sinni brú og héldu henni vel við, eru líklega horfnir af sjónarsviðinu. Enn má þó sjá nokkuð af hvíta litnum á brúnni, ef vel er gáð. Því miður tókum við enga mynd af hvítu brúnni í þetta sinn en ég áttaði mig þegar ég ók yfir hana og setti myndatöku á listann sem hér að ofan fékk nafnið "Hvað næst?". Hins vegar má sjá hana á mynd frá 2011 og ég nota hana hér "til bráðabirgða":
....og nokkrum mínútum síðar vorum við heima á hlaði í Ólafsdal. Það var ekki mannmargt á staðnum, aðeins ein fjölskylda var þar auk okkar og safnvarðarins, sem reyndist vera Svavar Gestsson, fv. ráð- og sendiherra. Við byrjuðum á því að mynda styttuna af hjónunum sem ráku búnaðarskólann í Ólafsdal og stjórnuðu á sama tíma stórbúi á staðnum, Torfa Bjarnasyni og Guðlaugu Sakaríasdóttur:
Svo var gengið til húss og skoðað. Ekki mynduðum við innandyra en þar er sannarlega margt að sjá. Vinnu við húsið er ekki lokið þó vel hafi miðað og verður gaman að sjá og skoða þegar allt er fullgert. Sjálft húsið er hið reisulegasta og hefur áreiðanlega verið með stærstu húsum í sveit á sínum tíma. (Meira HÉR)
Ekki stóð íbúðarhúsið í Ólafsdal eitt alla tíð. Á staðnum voru fjölmargar byggingar, bæði íveruhús vinnufólks, framleiðsluhús og að sjálfsögðu gripahús ýmisskonar. Þetta eru rústir af einu framleiðsluhúsinu:
Þetta útihús hefur verið vandað á sínum tíma, hlaðið úr tilhöggnu grjóti enda stendur það enn þótt tréverkið sé farið.
Nei, ekki alveg rétt.....tréverkið er ekki alveg farið!
Okkur langaði eiginlega ekkert að fara frá Ólafsdal, veðrið var einstakt og útsýnið líka, og þar sem engir ferðalangar lögðu leið upp að staðnum meðan við dvöldum var friðurinn alger. Samt er það svo að líf flestra stjórnast af klukkunni og við ætluðum okkur að vera komin suður að kvöldi. Það var nú einu sinni föstudagur fyrir verslunarmannahelgi og gríðarleg umferð á aðalvegum, en við töldum okkur til tekna að vera á suðurleið og þar með gegnt aðalumferðinni. Svavar Gestsson var kvaddur og þökkuð góð leiðsögn og fróðleikur.
Síðan var sjúkrabíllinn ræstur og ekið það sem eftir var af Gilsfirðinum út í Saurbæ. Þaðan lá leiðin til Búðardals og nú brá svo við að Járntjaldið gamla sem var myndað í upphafi ferðar við hlið sjúkrabílsins og hafði þá staðið á sama stað í heilt ár, var horfið. Ég ók stuttan hring um bæinn og fann það loks innan girðingar við eitthvert fyrirtæki. Jæja, því hafði þá allavega ekki verið hent - a.m.k. ekki að sinni.
Blíðan hélst og vart sá ský á lofti sunnan Búðardals. Þegar komið var suður í Borgarfjörð mátti sjá eitt og eitt háský, að öðru leyti var sama veðurblíðan sunnan Bröttubrekku. Umferðin var þung í norður- og vesturátt, greinilega margir á leið til Akureyrar og á mýrarboltamótið á Ísafirði. Við vorum hins vegar á leið heim, en eins og áður hefur komið fram lætur okkur illa að aka beint og því beygðum við af þjóðveginum við Bifröst og ókum Hreðavatnsleið. Ég hafði farið þetta áður, Elín aldrei og nú var tækifæri. Til glöggvunar ætla ég að reyna að skella kortaklippu hér neðanvið:
Myndin hér að neðan er tekin til suðurs/suðausturs, nokkurn veginn frá staðnum sem merktur er með "Selvatn" á kortinu. Þar sér yfir Hreðavatn en Hrísey er ekki farin að sjást enn. Lengst til hægri, bak við hríslurnar sér í átt til Skarðsheiðar.
Þegar komið er yfir hálsinn vestan Hreðavatns blasir Selvatn við. Kannski ætti það frekar að heita Svanavatn, því talsvert var af álftum á og við vatnið. Þarna við vatnið er land óskemmt af vegum og öðrum mannvirkjum, s.s. sumarhúsum. Hrein náttúruparadís!
Hálsinn milli Hreðavatns og Selvatns hefur ekkert nafn á kortinu mínu en gæti sem best heitið Jafnaskarðsháls, eftir eyðibýlinu Jafnaskarði vestan hans. Á hálsinum er örnefnið Miðmorgunsborg (eða Miðsmorgunsborg, -s-ið virðist vera falið undir vegmerkingu), tæplega tvö hundrum metra há klettaborg sem er afgerandi í landslaginu. Skógrækt ríkisins hefur um árabil haft svæðið undir sínum verndarvæng og sér þess m.a. merki í háum og miklum trjágróðri meðfram veginum, svo minnir víða á útlönd þegar ekið er um. Ekki spillir þó trjágróður útsýni á næstu mynd. Hér er horft af hálsinum austur yfir enda Hreðavatns til Bifrastar og Grábrókar. Enn lengra má sjá allt inn á Langjökul og Eiríksjökul:
Ef kortið hér ofar er skoðað og fylgt veginum inn að Jafnaskarði er bugða á veginum nokkurn veginn milli "ell" -anna í orðinu Náttmálafell og -m-sins í orðinu (Mið) morgunsborg. Þessi bugða á veginum er í lítilli laut sem um rennur lækur. Lækurinn kemur úr vatni litlu ofar og sameinast sprænu sem að endingu rennur í Hreðavatn. Rétt við lækinn er hlið á heimtröðinni að Jafnaskarði og við hliðið er gamall sumarbústaður, líklega ekki notaður lengur. Á myndinni er hliðið, sumarbústaðurinn og lækjarfarvegurinn. Horft er í átt til Skarðsheiðar og hún sést greinilega í fjarska:
Að lokum má ég til að birta eina mynd af sjúkrabílnum í lautinni. Þetta er síðasta myndin í þessarri afar löngu sex hluta syrpu sem hófst með myndum af Járntjaldinu sáluga í Búðardal og tók síðan stefnu um Reykhóla útí Skálmarnesmúla og þaðan heim á leið. Þessi ferð var, þrátt fyrir að vera aðeins tveir sólarhringar, einhver stærsta og viðburðaríkasta ferð sem ég hef farið um árabil, bæði yfirferðin sjálf og allt það sem skoðað var. Það var komið föstudagskvöld þegar sjúkrabíllinn var stöðvaður utan við Höfðaborgina hér í Reykjavík, og klukkan farin að ganga ellefu. Hver fór til síns heima og það var notalegt að halla sér í eigin rúmi enda hvíldin kærkomin eftir stíft ferðalag.
Svo rann laugardagurinn upp og ekki var langt liðið á hann þegar Elín Huld var mætt aftur á Höfðann. Svo var enn haldið úr bænum og nú í gagnstæða átt, austur fyrir fjall. Stoppið heima var því nokkurn veginn tólf tímar! Í þeirri ferð var legið í heita pottinum í Marteinslaug, að Laugalandi í Holtum í ágætum félagsskap SÁÁ fólks sem hélt mót á staðnum, hrúturinn Hreinn snæddur beint af grillteininum hjá Gúnda á Ketilstöðum og kíkt um Þykkvabæ niður í Háfsfjöru í árangurslausri leit að leifum Víkartinds.
.......það gæti svo aftur verið efni í næsta pistil........
